środa, 2 marca 2016

Ja jestem czytadło! [Jeremi Przybora „Dzieła (niemal) wszystkie” t.1]

Jeremi Przybora,
„Dzieła (niemal) wszystkie”,t.1,
Wydawnictwo Znak,,
stron 1104.
Wykwity twórczości Jeremiego Przybory przez lata tułały się po wielu rozproszonych zbiorach i dopiero w 2015 roku postanowiono stworzyć summę zawierającą wszystkie utwory Autora. Tym samym z konieczności zepchnięto na dalszy plan Kompozytora, który dodawał tekstom przyjaciela jeszcze więcej uroku, jeszcze więcej eleganckiego szelmostwa. Ten eksperyment ostatecznie dowiódł prawdziwości twierdzenia, że Przyborę można czytać bez otoczki snującej się wokół Kabaretu Starszych Panów.

W pierwszym tomie „Dzieł (niemal) wszystkich” znajdują się teksty pisane głównie „pod radio” lub „na antenę”: Teatr „Eterek”, Kabaret Starszych Panów, Kabaret jeszcze Starszych Panów, „Listy z podróży” i słuchowiska, w tym wcześniej niepublikowane. Niejeremiowska część tejże publikacji jest reprezentowana przez wstęp autorstwa Konstantego Przybory, posłowie Arnolda Mostowicza, głos redaktora Teresy Drozdy i, jako crème de la crème, doskonałą „Jeremiadę Przyborową, anagram onomastyczny rymowany” Stanisława Barańczyka.

Na początku muszę zwrócić uwagę na pewien minus tego wydania ilustracje. Twórczość Autora jest bardzo charakterystyczna, silnie powiązana z rzeczywistością, ale też absurdalna i momentami groteskowa. Zgadzam się z wydawcą, że w zbiorze tekstów Autora nie mogło zabraknąć ilustracji. I teraz czy ilustracje zawarte w tej książce są złe? Nie. W większości są po prostu zwyczajne, przez co znacząco odstają od niecodziennych tekstów Przybory, które...

jak powszechnie wiadomo, są wspaniałe. Dość łatwo wskazać, dlaczego lubią je niemalże wszyscy, bez względu na zdobyte wykształcenie czy intelektualne upodobania wyniesione z domu lub samodzielnie wypracowywane przez lata. Po pierwsze Humor. Humor Przybory nie polega na tym, że każe nam śmiać się do rozpuku lecz jest jak niesygnalizowane porozumiewawcze mrugnięcie. Poprawia nam nastrój, zwiększa nasze mniemanie o sobie (w końcu nie śmiejemy się z prymitywnych żartów, lecz z czegoś, co wymaga od nas umysłowego wysiłku) i domaga się nieustającej uwagi. Po drugie Język/Styl. Z jednej strony Język/Styl Przybory jest elegancki, czuć w nim przedwojenny sznyt, a drugiej strony jest łatwy w odbiorze dla każdego z nas. Poza tym jest też wspaniałą zabawą - słowem, stylem, fonetyką. Jedną z głównych cech twórczości Autora jest zdolność balansowania na granicy pomiędzy kilkoma rejestrami języka. Po trzecie i ostatnie tematyka. Uniwersalna, więc zawsze aktualna. Mało obdarzonej możliwością dzielenia polityki ludzi, która, jeśli się już pojawia, to pod przykrywką codziennych problemów czy różnego rodzaju społecznych niewydolności. I oczywiście półsłówek.

Podsumowując, „Dzieła (niemal) wszystkie” to lektura dla (niemal) każdego.

*Tytuł tej recenzji (Ja jestem czytadło!) to cytat uroczego dwulatka, bohatera dzisiejszej audycji Polskiego Radia poświęconej, a jakże, książkom. Myślę, że śmiałego okrzyku malucha nie powstydziłby się i Jeremi Przybora.

Za egzemplarz recenzencki tej książki dziękuję Wydawnictwu Znak.

7 komentarzy:

  1. Świetny pomysł, żeby zebrać wszystkie utwory w jednej książce. Chętnie kiedyś przeczytam.

    OdpowiedzUsuń
  2. obawiam się, że to jednak nie dla mnie, ale kto wie, może kiedyś się skuszę

    OdpowiedzUsuń
  3. Jestem pod wrażeniem ciekawostki, która się tutaj znalazła. Nieprawdopodobne jakie dzieci potrafią być kreatywne :)

    OdpowiedzUsuń
  4. Puk, puk! :) Gdzież nam to Franca zniknęła z blogosfery? :)

    OdpowiedzUsuń
  5. Pani Jolanto, nigdzie nie mogę znaleźć do pani adresu email, więc pokrótce napiszę to tutaj - serdecznie dziękuje za dotarcie do historii, którą opisała pani w "Skrzydle Anioła". Przebrnęłam przez kartki tej książki przez niesamowitą, naprawdę niewiarygodną, emocjonalną, a co najważniejsze prawdziwą historię. Tym bardziej jestem pani wdzięczna o docieranie do prawdy, gdyż interesuję się kulturą Korei i świadomość, że gdzieś kiedyś takie wydarzenia miały miejsce są dla mnie bardzo ważne.

    OdpowiedzUsuń
  6. casino online【WG】casino bonus codes - GoyangFC.com
    Goyang Casino Online offers 크루즈 베컴 players an incredible 라이트닝바카라 variety of 룰렛 배당 slots, table 스코어 사이트 games, mobile apps and casino games, so you can be sure you are 깡 가입 코드 in the right place.

    OdpowiedzUsuń

Hej, jeśli przeczytałeś tę recenzję i chociaż odrobinę Ci się spodobała, daj mi o tym znać. Gdy tylko widzę chociaż jeden nowy komentarz naprawdę wierzę, że warto pisać dalej, a uśmiech sam pojawia się na mojej twarzy. Znasz to uczucie, prawda?